Er was eens een Nederlandse onderwijzer, schrijver en natuurbeschermer aan wie we veel natuurliefhebbers te danken hebben. Deze Jac. P. Thijsse schreef honderd jaar geleden in zijn boek Van vlinders, bloemen en vogels dat alle vlinders in hun thuisstreek overwinteren, zoals vleermuizen dat ook doen. “Ook al”, schrijft hij, “hoorde ik onlangs dat iemand in alle ernst meende dat sommige vlinders naar warme landen trokken”. Thijsse kon het niet geloven.
Er waren eens twee Franse vuurtorenwachters op een eiland voor de kust van Normandië, bijna vijftig jaar geleden. Het was in de nacht van elf op twaalf oktober en het is dat ze met tweeën waren en voldoende koffie op hadden, anders hadden ze gedacht dat de ander betoverd was door gezang van zeemeerminnen. Maar toen honderden atalanta’s rond hun vuurtorenlampen vlogen, hielden ze hun adem in, knepen in elkaars ruwe handen en hun borstelige wenkbrauwen schoten omhoog. Ze konden het niet geloven.
Er was eens een vrouw, ze zat afgelopen zomer in de tuin. In haar ooghoek zag ze iets donkers op zich afkomen. Ze hoorde het ‘frrrrt’ van papierachtige vleugels, onderdrukte de neiging om met haar handen te wapperen en voelde een vlinder op haar hoofd landen. Een paar tellen later streek een atalanta voor haar neer, op tafel. De vlinder stak haar roltong uit en poetste die met de twee borsteltjes die op haar hoofd zitten. Ze liet haar voelsprieten, die wel uit parels gemaakt leken, bewonderen. Nu zag de vrouw een atalanta met vleugels die eruit zagen alsof ze nog nat waren van de verf, met kleuren die van binnenuit schitterden. Dan weer landde er een gehavend exemplaar op haar schoot met rafelige vleugels in fletse kleuren. De vrouw dook in de boeken en las. Ze kon het niet geloven.
De atalanta vliegt, soms solo en soms in groepjes, in een paar weken van hier naar de Middellandse zee. Over bossen, bergen, zeeën en dalen. Gedreven door een innerlijke kalender, geholpen door een ingebouwd kompas en gedragen door de noordenwind. In de zomer keert de Atalanta weer terug naar onze brandnetels, vlinderstruiken en tafels. Niet te geloven toch?